A entidade reitéralle, unha vez máis, a Alberto Núñez Feixó a súa disposición a colaborar e a “estudar conxuntamente a modificación de todo o preciso para avanzarmos, incluíndo a esixencia ao goberno central de respecto pola diversidade lingüística naqueles aspectos que non son competencia autonómica”
Compostela, 29 de xaneiro de 2019.- A Mesa pola Normalización Lingüística reclamoulle esta mañá por escrito ao presidente da Xunta que corrixa as eivas na garantía dos dereitos lingüísiticos da poboación galega sinaladas o pasado venres, día 25 de xaneiro, por Fernand de Varennes, relator especial para as minorías da Oficina do Alto Comisionado das Nacións Unidas para os Dereitos Humanos, no seu informe preliminar. O informe definitivo será presentado no Consello de Dereitos Humanos da ONU en marzo de 2020, no que constituirá a primeira vez que un organismo da ONU tomará posición en relación aos dereitos lingüísticos en Galiza.
Para a elaboración deste informe, De Varennes contou coa opinión da Mesa e nel sinala importantes eivas en relación aos dereitos lingüísticos no Estado, concretamente nos ámbitos da xustiza, da administración pública e do ensino. “Todas elas”, recórdalle o presidente da Mesa Marcos Maceira a Alberto Núñez Feixó na súa carta, “relacionadas con Galiza e coa súa lingua propia, o galego. Todas elas, na orixe das importantes mobilizacións sociais dos últimos anos na defensa do noso idioma”.
Galiza debe cumprir os estándares internacionais fixados en documentos da importancia da Declaración universal dos dereitos lingüísticos, da Carta europea das linguas rexionais ou minorizadas ou do recente Protocolo para garantía dos dereitos lingüísticos de 2016, así como tamén coas normas propias, como a Lei de normalización lingüística e o Plan xeral de normalización da lingua galega, aprobados por unanimidade no Parlamento galego. “A garantía de exercicio dos dereitos democráticos contemplados nestes documentos”, insiste A Mesa no seu escrito, “é imprescindíbel para avanzarmos na normalidade lingüística, o que atinxe ás institucións públicas galegas e estatais e de xeito particular, por mandato estatutario, á Xunta de Galiza”.
A Mesa pola Normalización presentoulle ao relator especial da ONU, Fernand de Varennes, un informe detallado sobre a situación en Galiza e comprometeuse a mantelo informado da evolución ao respecto. A entidade reitéralle, unha vez máis, ao presidente da Xunta a súa disposición para colaborar e “estudar conxuntamente a modificación de todo o preciso para avanzarmos, incluíndo a esixencia ao goberno central de respecto pola diversidade lingüística naqueles aspectos que non son competencia autonómica”, para o que lle solicita un encontro.
A Guía práctica de 2017 sobre os dereitos lingüísticos das minorías lingüísticas publicada baixo o mandato do relator especial da ONU sobre cuestións das minorías destaca o papel central e a importancia do idioma para as minorías lingüísticas e pon de manifesto as obrigas do Estado en virtude de diversos instrumentos do tratado da ONU. A competencia das comunidades autónomas nos campos da educación, dos servizos sociais e doutras áreas levou a unha variedade de modelos e prácticas que se adoptan en diferentes comunidades autónomas e reflicten contextos, poboacións e expectativas moi diversos.
Unha preocupación atopada polo relator especial en varias ocasións en reunións con organizacións da sociedade civil foi a sensación de que existía unha desconexión entre o estado reclamado dos idiomas cooficiais e o alcance do seu uso real e da implementación da lexislación. Por exemplo, sinalouse que os xuíces e os funcionarios encargados de facer cumprir a lei, como a policía nacional, non están suxeitos a ningún requisito de coñecemento dun idioma cooficial, até cando exercen nunha comunidade autónoma. Suxeriuse que isto conduce a un número significativo de queixas e frustracións nalgunhas comunidades autónomas e a desafortunados malentendidos e até á negación ou discriminación no acceso aos servizos públicos.
É unha entidade social independente, constituída en 1986 e da que forman parte arredor de 5000 socias e socios e que ten como obxectivo a normalidade plena da lingua galega. Neste sentido, a defensa do dereito ao emprego do galego en Galiza en todas as situacións e contextos é unha das súas principais liñas de actuación. Entendemos que o dereito ao uso da lingua propia non se pode desligar dos máis elementais dereitos humanos, civís e democráticos. A entidade dotouse do Observatorio de Dereitos Lingüísticos que conta cun comité asesor formado por xuristas e persoas expertas en diferentes ámbitos. O Observatorio elabora relatorios e informes que envía a diferentes institucións públicas galegas, estatais ou, recentemente, ao comité de expertos do Consello de Europa para a Carta europea das linguas rexionais e minorizadas. Anualmente presenta publicamente o seu informe A Liña do Galego baseado nos casos de vulneracións de dereitos lingüísticos, mais tamén nas consultas ou parabéns a quen si os garante. A Mesa pola Normalización Lingüísitica forma parte da Rede Europea para a Igualdade das Linguas – ELEN.
